COVID-19’un Erkek Üreme Sistemine Etkisi

Sadece hayatta kalmak için değil, üremek için de COVİD-19’dan korunmamız gerek!..

2019’un sonunda Çin Halk Cumhuriyeti’nde patlak veren; Mart 2020 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından tüm dünyayı etkileyen bir hastalık olarak nitelendirilen COVID-19 hastalığı günümüze kadar milyonlarca kişinin etkilenmesine, yüz binlerce kişinin yoğun bakımda yatmasına ve binlerce kişinin ölümüne neden olmuştur. Sosyal mesafeye dikkat edilmesi, maske takılması ve genel hijyen kurallarına uyulması kadar basit korunma yöntemlerine rağmen bu hastalığın önüne geçilememesi içler acısıdır.

Tüm dünyada bu hastalığın ölümcül özelliği üzerinde durulmaktadır. Çünkü hastalığa yakalanmış insanlarda uzun dönemde bu hastalığa bağlı nasıl bir olumsuz durum oluşacağı net değildir. En yakın dönemde görülen etkisi ölüm olmasından dolayı bu hastalığa yakalanmayıp hayatta kalabilmek için gerekli önlemlerin üzerine ısrarla basılmaktadır. Aslında zaman geçtikçe COVID-19’un insan vücuduna etkisi, solunum dışı olası bulaş yolları da ortaya çıkmaktadır. Bu etkilerden birisi de COVID-19’un  erkek üreme sağlığı üzerine etkisidir.

COVID-19’un en çok görülen belirtisi yüksek ateştir. Yüksek ateşin kendisinin sperm oluşumuna olumsuz etkisi olduğu uzun yıllardır bilinmektedir. Sık görülen COVID-19’un belirtilerine ek olarak kimi erkek COVID-19 hastasında testis iltihabı (orşit) saptanmıştır. Yapılan çalışmalarda hasta veya iyileşen 106 erkeğin semen incelemesinde sadece 6 erkek hastada COVID-19’a rastlanmıştır. Fakat COVID-19 ‘un hücre yüzeyine yapışmasını sağlayan yapıların testis dokusunda bol miktarda bulunduğu da gösterilmiştir. Bu yapılara rağmen COVID-19’un kan-testis bariyerini geçip geçmediği hala net değildir. Testis iltihabı oluşan erkeklerde bu iltihabın direk virüsün etkisinden çok testisin kendisini korumaya çalışma mekanizması sonucu olduğu düşünülmektedir. Bu net olmayan tablo nedeniyle birçok yardımcı üreme tedavileri ile ilgilenen dernekler COVID-19 hastalığı geçiren erkeklerin olası bir yardımcı üreme tedavisi öncesinde en az 3 ay beklemeleri gerektiğini tavsiye etmişlerdir.

Yapılan çalışmalarda COVID-19 hastalığı geçiren erkek hastalarda normal sağlıklı gruba LH seviyelerinde yükselme ( ki bu hormon testis dokusunun harabiyetinde yükselir), erkeklik hormonu olan testosteron miktarında anlamlı düşme saptanmıştır. Bu hormonal değişiklikler ise erkeklerde ilerleyen dönemlerde sertleşme bozukluğuna-iktidarsızlığa-erektil disfonksiyona neden olur. Virüsün testise etkisinin ne derecede olduğu, olan etkinin geri dönüşülebilir mi yoksa kalıcı mı olduğu hala net değildir. Bu nedenle virüsten sağ kalan erkeklerin belli bir süre sonra üroloji uzmanlarına uğrayıp hormon seviyelerine ve sperm sayılarına baktırmalarında fayda vardır.

Bu kadar karmaşık ve karamsar tabloyu yaşamamak için sosyal mesafeye uyulması, maskesiz dolaşılmaması ve gerekli hijyen önlemlerine dikkat edilmesi oldukça etkili ve basittir.