Psikolojik Farkındalık
İçimizdeki Düşman “Öz Sabotaj”
Hepimizin içinde harekete geçmemizi ve duygu, düşüncemizi rahatlıkla ifade etmemizi engelleyen bir ses var.Bu ses çoğu zaman bizi, olduğumuz halimizle yeterli olmadığımıza ikna etmeye çalışır.
Öz sabotaj olarak ifade edebileceğimiz bu durum bizi hedeflerimize ulaşmaktan ve sağlıklı ilişkiler kurabilmekten alıkoyar.
Öz sabotaj Nedir?
Kişinin kendi potansiyelini ve yeteneklerini keşfetmesini engellemesi ve kendi kendine yoluna taş koyması anlamına gelmektedir.Yani kişi gündelik hayatını ve uzun dönem planlarını bozacak şekilde hareket eder.Başarılı bir işi sürdürmekten korkmak, sağlıksız bir ilişkiyi yada kötü alışkanlıkları olan bir yaşam tarzını sürdürmek gibi birçok alanda kendini farkında olmadan yada farkında olarak sabote eder.
Neden Öz Sabotaj Yaparız?
Öz sabotajın altında yatan motivasyon “kişinin kendini zarar görmekten korumasıdır”.Kendimizce başımıza gelebilecek her türlü felaket senaryolarını oluşturup güzel şans ve fırsatları kaçırmış oluruz.
Öz Sabotaja Örnek Davranışlar:
- Problemle karşılaştığında kişinin o durumu yarıda bırakıp gitmesi,
- İşleri geciktirmek, ertelemek, başlayamamak,
- İlişkilerde bilerek ve isteyerek tartışma çıkarmak,
- Sürekli istek ve ihtiyaçları karşılanmayan sosyal ve özel ilişkileri sürdürmek,
- Beklenti ve ihtiyaçlarını başkalarıyla, yakın çevresiyle paylaşamamak,
- Kendini çok fazla eleştirmek, olumsuz cümleleri kendi yaşamıyla ilgili çok fazla dile getirmek,
- Ruh ve beden sağlığını ihmal etmek, zararlı alışkanlıkları sürdürmek.
Öz Sabotajı Önlemenin Yolları
- Öz sabotajı durdurmanın ilk adımı “farkındalıktan” geçer.Kendimizle ilgili bolca iç gözlem yapmak, düşünce ve duygularımızın içeriğini sorgulamak gerekir.
- Kendinizi durduran ve engel koymanıza neden olan durumları niçin yaptığınızı düşünmek, problemli davranışın yerine hangi davranışı koymanızın sizin için yararlı olabileceğini keşfetmeye çalışmak.
- Tetikleyicilerin farkına varmak için; “Hangi davranışlarınızla kendinizi sabote ediyorsunuz?,Sizi rotanızdan çıkaran, amacınızdan uzaklaştıran ne? “ bu soruların cevaplarını bulmak için günlük tutma yöntemini deneyebilirsiniz.
- Her işi mükemmel yapmaya çalışmanın arkasında başarısız olmaktan, hata yapmaktan, üzüntü duymaktan korkmak yatar.Olumsuz durumlar herkeste kaygı, üzüntü yaratabilir fakat bunları kontrolde tutmak yaşamın gerçekliğiyle örtüşmez.Mükemmel olmaya çalışmak yerine hata ve yanlışlarla yüzleşmek bizi geliştirir.Öz değerimizi yapılan yada yapılamayan işler ölçmez.
- Kendine yüksek standartlar koymak, kendini yalnızken ve başkalarının yanındayken sürekli eleştirmek öz değerimizi sürekli düşürür.Kişinin kendini yeterli ve başarılı hissetmemesi, yaşamdaki güzellikleri ve başarıları hak etmediğine inanmasına neden olabilir.Bu da öz sabotajın en çok ortaya çıkma hali olarak bilinen; layık görülmediği için kendini baltalama modeline neden olur.Gerçekten kendine güvenen bireyler yaşamdaki fırsat ve başarıların hayatlarında olmasını tesadüf olarak görmez.Başarı ve şansları hakettiklerine inanırlar.
- Öz sabotaj kalıplarını kimi zaman kendi kendine keşfetmek mümkün olmaz.Yaşamımızda bir sorun olduğunu farketsek bile bunun öz sabotaj olduğunu anlayamayabiliriz çünkü öz sabotaj çoğu zaman maskelenmiştir.Bir sorun sürekli yaşamımızda devam ediyor ve günlük hayat akışımızı olumsuz etkiliyorsa bu konuda uzman desteği almak faydalı olacaktır.