Kadınlarda sık tekrarlayan idrar enfeksiyonu

İdrar yolu enfeksiyonu (İYE) idrar yolunun bir veya birden fazla bileşeninin enfeksiyonudur. İdrar yolu iki böbrek, iki üreter, bir mesane ve bir dış idrar yolundan (üretra’dan) ibarettir. Genellikle dış idrar yolundan bir bakteri (en sık E.coli) idrar yolundan yukarı çıkıp mesanede çoğalır. Çoğaldıktan sonra ise bazı belirtilere sebep olur bunlar genellikle; idrar yaparken yanma, kasık ağrısı, idrar kaçırma, bulantı, kusma ve sık sık idrar gitme isteği şeklinde özetlene bilinir. Eğer ki bu idrar yollu enfeksiyonu böbreğe kadar çıkarsa bu şikayetlere ek olarak ateş ve böbrek ağrısı eklenir.

Anatomik olarak kadınlarda dış idrar yolunun erkeklere göre daha kısa oluyor. Bu durum bakterilerin mesaneye ulaşmasını kolaylaştırarak mesane iltihabına neden oluyor. Bu nedenle idrar yolu enfeksiyonlarına en çok kadınlarda rastlanıyor. İdrar yolu enfeksiyonuna yol açan etkenler arasında hijyeni yanlış sağlama ilk sıralarda yer alıyor. Pek çok kadın tuvalet sonrasında, arkadan öne doğru temizlik yapıyor. Ancak bu durum, anüs çevresindeki organizmaları vajinaya taşıyarak idrar yolu enfeksiyonuna neden oluyor. Doğru temizlik, önden arkaya doğru yapılarak gerçekleşiyor. Bunun yanı sıra cinsel ilişki sırasında meydana gelen mekanik travmalar, ilişki ile genital bölgedeki yuvalanan bakterilerin mekanik olarak dış idrar yoluna taşınması da enfeksiyona olan eğilimi artırıyor.

İdrar yolu enfeksiyonunun; sık idrara çıkma, idrar yaparken yanma ve sızı, idrarın bitmeme hissi, kanlı gelmesi, idrar renginde koyulaşma ve bulanıklık, cinsel ilişki esnasında ağrı gibi belirtileri bulunuyor. Hastalığa müdahalede geç kalınması durumunda bakteriler böbreklere ulaşıyor. Bu durum ateşle birlikte daha ağır seyreden ve hastane yatışı gerektiren enfeksiyonların gelişmesine neden olabiliyor.

Tedavide genellikle antibiyotikler ve idrar yolu temizleyicileri kullanılıyor. Doğru tedavi ile şikayetler 24-48 saat içinde ortadan kalkıyor. Ancak tedaviye geç kalınması ya da bilinçsiz uygulamalar yapılması sonucunda hastalık ilerleyebiliyor ve böbreklere yayılarak kronikleşebiliyor. Gerekli önlemlerin alınmadığı kişilerde 1 yılda 3 veya daha fazla sayıda tekrarlayan kronik idrar yolu enfeksiyonu görülebiliyor. Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarında sebep araştırılmalıdır yoksa kalıcı hasara veya hatta bazı durumlarda ölüme (özellikle yaşlı ve ek hastalığı olan kişilerde) sebep olabilmektedir.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtilerinden herhangi birinin görülmesi durumunda vakit kaybetmeden enfeksiyon hastalıkları doktoruna başvurulması oldukça önem taşıyor. Başka bir hastalık olasılığının da değerlendirilerek gereken tüm tetkiklerin yapılması gerekiyor. Özellikle idrar kültürü tanıda çok önemlidir çünkü enfeksiyonun hangi bakterinin sebep olduğu ve hangi antibiyotiklere hassas olduğu ile ilgili bilgi vermektedir. Bunun sonucunda doktor tarafından uygulanan tedavi ile idrar yolu enfeksiyonu temizleniyor. İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri olan kişilerin, doktora başvurmadan yakınların tavsiyesi ile kesinlikle ilaç kullanmaması gerekiyor (çünkü antibiyotik kullanımı idrar kültür sonucunu olumsuz etkileyebiliyor). 

İdrar yolu enfeksiyonu yaşamamak için bol su içmek ve hijyen kurallarına dikkat etmek gerekir. Özellikle sıvı tüketimi arttırılmalıdır. Çünkü en güçlü antibiyotik sudur. Sıvıyı arttırdığımızda idrar miktarı da artar. Bu da mekanik temizlik sağlar. İkincisi; çay, kahve ve koladan uzak durmaktır. Kahvedeki kafein idrar yollarına zarar veriyor ve enfeksiyona yakalanmaya zemin hazırlar. Demir emilimini de azalttığı için kansızlık yapar. Kansızlıkta vücut direncinin düşmesine zemin hazırlar. Bunun sonucunda enfeksiyonlara yatkınlık oluşur. Çay, kahve ve kola tüketmemeye çalışmalıyız. Yeşil çay içebiliriz. Bununla birlikte kendimizi idrar yolları enfeksiyonundan C vitamini alarak da koruyabiliriz. Bu bağlamda yaban mersini kullanımı çok önemlidir. Çünkü yaban mersininin, tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonuna neden olan bakterilerin yüzde yetmişinin oluşmasını engelleyici ve koruyucu özelliği vardır. Aynı zamanda iyi bir gıda takviyesidir. Ayaklarımızı, bacaklarımızı ve kasıklarımızı soğuktan koruyacak şekilde giyinmemiz, ayakta banyo yapmamız, alttan vajinayı yıkayacak şekilde duş yapılmaması, vajina temizliği için çeşitli temizlik ürünleri kullanılmaması, ilişkiye girmeden önce ve sonrasında mutlaka tuvalete gidilmesi, partnerlerin ilişki öncesinde mutlaka banyo yapmaları özellikle kadınları idrar yolu iltihaplanmalarından korunmalarını sağlayacaktır.