İdrar Kaçırma Problemleri

Normal bir mesanenin (idrar torbası), iki ana işlevi vardır. Bunlar idrarı depolamak ve istenildiği zamanda depolanmış idrarı boşaltmaktır. İdrarın istemsiz bir şekilde dışarı çıkması “İnkontinans” ya da İdrar kaçırma olarak adlandırılır.

İdrar Kaçırma İçin Bilinen Risk  Faktörleri

1-YAŞ

Bebeklerde ve küçük çocuklarda beyin ve sinir sisteminin idrar torbası üzerindeki kontrolü henüz gelişmediğinden idrar kaçırma sık görülebilir, Yaşlılarda da yine bu sinir sitemi kontrolünün bozulması veya mesane kaslarındaki güçsüzleşme, mesane çıkışını kontrol eden kaslardaki gevşeme ya da prostat gibi yaşa bağlı gelişen faktörler idrar kaçırmayı arttırır.

2-CİNSİYET

Kadınlarda idrar kaçırma, mesane çıkışını kontrol eden kaslardaki yetersizlik nedeniyle erkeklerden daha sık görülür.

3-OBEZİTE

Özellikle karın bölgesinde toplanan aşırı yağlanma, idrar torbası üzerine bası yapacağı için idrar kaçırma için kolaylaştırıcı bir faktördür.

İdrar kaçırma toplumsal bir birey olan insan için hem yaşam kalitesini bozucu sosyal bir sorun hem de yol nedenleri veya sonuçları itibariyle tıbbi problemler yaratabilecek bir sorundur. Hastalar çoğunlukla sürekli ıslak kalmanın verdiği sosyal  kısıtlamalardan şikayet ederek başvuruyor olsalar da Ürologlar için idrar kaçırmanın nedenlerini bulmak sadece bu sosyal problemi çözmek için değil, altta yatan ve hayati olabilecek tıbbi nedenleri saptamak için de çok önemlidir. İdrar kaçırma özellikle ped kullanımını gerektirdiğinde sürekli veya tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına yol açabileceği için de ayrı bir önem taşımaktadır. Bazı idrar kaçırma tiplerinde ise idrar kaçırmaya neden olan bozukluk uzun vadede böbrek yetmezliğine bile yol açabileceği için idrar kaçırma nedenleri iyi araştırılmalı ve tedavi edilmelidir.

Belli başlı idrar kaçırma tipleri şunlardır:

1-Strese Bağlı İdrar Kaçırma:

Daha çok ıkınma, öksürme, ayağa kalkma gibi karın içi basıncının yükseldiği anlarda gözlenen idrar kaçırma tipidir. Sık gebelik gibi mesane tabanındaki kasların zayıflamasına yol açan faktörler nedeniyle kadınlarda daha sık görülür. Bazı ilaç uygulamaları olsa da mesane çıkımındaki direnci arttırmaya yönelik cerrahi tedaviler bu sorun için daha öncelikli tedavilerdir.

2-Ani Idrar Hissiyle Kaçırma:

Çoğunlukla aşırı aktif, ya da aşırı duyarlı mesanelerde, kişinin aniden idrar sıkışıklığı hissetmesi ve tuvalete yetişene kadar idrar kaçırması durumudur. İdrar yolu enfeksiyonu, sistit  gibi durumlarda geçici olarak izlenen bir sorun olabileceği gibi, idrar torbasının idrara tahammülünün az olduğu aşırı aktif mesane sahibi bireylerde izlenen ve kronik olan bir tablo şeklinde de kendisini gösterebilir. Çoğunlukla idrar torbasının duyarlılığını ve kasılmalarını azaltmaya yönelik ilaç tedavilerinde fayda görür.

3-Taşma İdrar Kaçırması:

Burada idrar kaçırmanın nedeni aslında idrar yapamamaktır. Çelişkili bir durum gibi gözükse de idrarını prostat veya darlık gibi nedenlerle yapamayan kişilerde gözlenir. Bu durumda idrar boşaltılamadığı için mesane içinde aşırı birikir ve mesane kapasitesinin üstünde bir hacim biriktiğinde artık idrar taşarak dışarıya kaçar.

4-Total (tüm) İdrar Kaçırma:

Doğuştan bazı idrar yolu bağlantı bozukluklarında veya fistül gibi daha sonradan gelişen bazı idrar yolu değişikliklerinde idrar doğal olarak akması gereken yol dışında kendisine başka bir yol bularak buradan kaçar. Tipik olarak burada hasta fark etmeden ve sıkışmadan sürekli bir idrar kaçağı vardır. Bu tip idrar kaçırma çoğunlukla cerrahi müdahale gerektirir.

Tıbbi Tetkik Ve İnceleme

Çoğunlukla iyi bir öykü ile hastada hangi tip idrar kaçırma olduğu ürolog tarafından anlaşılır. Bazı hallerde idrar tetkiki, böbrek fonksiyonu için kan tetkikleri,  ultrasonografi ile idrar siteminin görüntülenmesi gibi ek tetkikler yapılabilir. Nadiren “Ürodinami” olarak adlandırılan bir laboratuar çalışması gerekebilir. Bu tetkikte bilgisayarlı bir program desteği ile hastanın idrarı nasıl depoladığı ve nasıl yaptığı izlenerek bazı ipuçlarına ulaşılabilir.

İdrar Kaçırma problemi olan bir bireyin bunu sadece sosyal bir sorun olarak görmemesi ve çekinmeden bir ürologa başvurması gerekmektedir. İdrar kaçırmanın sosyal sorun teşkil eden yönüne çare aranırken bir yandan daha da önemli olan tıbbi yönü araştırılmalı ve ileride hayati sorunlara yol açabilecek idrar kaçırma nedenleri varsa bunların saptanarak erken tedavi edilmesi gerekmektedir.